صاعقه ­گیرهای اکتیو یا الکترونیکی

صاعقه گیرهایی که با استفاده از جذب انرژی محیط اطراف خود و زمان فعالسازی عمل میکنند صاعقه گیر اکتیو یا الکترونیکی نام دارند. این صاعقه گیرها، باتوجه به میدان الکتریکی بوجود آمده، قبل از وقوع صاعقه ایجاد میشوند سپس اقدام به جذب صاعقه و تخلیه آن میکنند.

 

استاندارد طراحی :

در طراحی صاعقه گیرهای اکتیو به منظور رعایت نکات نصب،همبندی، تست و نگهداری استاندارد NFC 17102 فرانسه را بکار میبرند. استاندارد NFC 17102  تمامی اصول حفاظت در برابر صاعقه با استفاده از صاعقه گیر اکتیو را تشریح میکند.

محبوب ترین ویژگی صاعقه گیرهای اکتیو:

 امروزه صاعقه گیرهای اکتیو جایگاه ویژه ای در صنعت ارتینگ و حفاظت در برابر صاعقه دارند. استفاده از صاعقه گیرهای اکتیو در پروژه های بزرگ بسیار مقرون بصرفه تر میباشد؛ زیرا هزینه های نصب و اجرای پایین تری نسبت به هزینه های نصب صاعقه گیر پسیو دارند. این ویژگی مشتریان زیادی را به سمت خرید صاعقه گیرهای اکتیو کشانده است.

 

تفاوت عملکرد صاعقه گیر اکتیو و پسیو:

در صاعقه گیرهای اکتیو عملیات تخلیه به این صورت است که صاعقه گیر قبل از شروع صاعقه فعال شده و متناسب با شعاع پوششی طراحی شده در آن صاعقه را به سمت خود جذب میکند. این نوع صاعقه گیرها مستقیما به سراغ خطر می روند که این عملکرد بر خلاف صاعقه گیرهای پسیو می باشد. زیرا برقگیرهای پسیو در انتظار برخورد صاعقه میمانند.

 

مراحل فعال شدن صاعقه گیر الکترونیکی:

فعال شدن صاعقه گیرهای الکترونیکی طی سه مرحله صورت میپذیرد. این عملکرد به گونه ایست که هنگام بروز صاعقه، صاعقه گیر الکترونیکی موقعیتی را برای سیستم های یونیزه ایجاد میکند تا هدایت گر را سریع تر فعال کرده که به سراغ صاعقه برود.

 

این مراحل عبارتند از

 

1. شارژ ناحیه یونیزاسیون:

شارژ ناحیه یونیزاسیون توسط یک خازن صورت میگیرد. پیش از بروز صاعقه، خازن براثر میدان الکتریکی شدیدی که توسط محیط اطراف ایجاد شده شارز میشود. به این صورت که یون ها با هدایتگر صاعقه گیر تماس پیدا میکنند و بار الکتریکی درون خازن قرار میگیرد.

 

2. آزاد شدن یون ها به صورت کنترل شده:

درون صاعقه گیرهای اکتیو ناحیه ای طراحی شده که موقعیتی را ایجاد میکند تا میان الکترودها و الکترود مرکزی، براثر بروز صاعقه جرقه ای ایجاد شود. این قسمت به عنوان، مدار تریگر الکتریکی یا ناحیه جرقه شناخته می شود. وظیفه ناحیه جرقه این است که هوای پیرامون را با باری مخالف بار ناحیه یونیزاسیون یونیزه کند.آزادسازی یون های بار مخالف به گونه ای انجام میشود که تا چند میکروثانیه قبل وقوع صاعقه، تخلیه الکتریکی صورت پذیرد.

 

3. جذب صاعقه:

عملکرد صحیح و کنترل شده دو مرحله فوق موجب میشود صاعقه از یک مسیر مشخص عبور کرده و توسط صاعقه گیر جذب و تخلیه گردد.

صاعقه گیر اکتیو دارای شعاع پوششی های متنوعی میباشند که هر کدام دارای یک زمان فعالسازی مختص خود می باشند. زمان فعالسازی عبارت است از سرعت عمل صاعقه گیر در مرحله یونیزاسیون محیط پیرامون. زمان فعالسازی رابطه مستقیمی با شعاع پوششی دارد به طوریکه هرچه زمان فعالسازی بیشتر باشد فضای بیشتری از محیط یونیزه می شود.

سه پارامتر مهم در جدول شعاع پوششی صاعقه گیر اکتیو:

• سطح حفاظتی (LPL)
• ارتفاع نصب
• شعاع پوششی

 

 

سطح حفاظتی(Lightning protection level):

بر اساس محاسبات مدیریت ریسک برای انواع ساختمان یا فضای باز محاسبه میشوند. این محاسبات طبق استانداردهای IEC62305 و NFPA 780 صورت میگیرد.

 

ارتفاع نصب:

تعیین ارتفاع نصب صاعقه گیر نقش بسیار مهمی در انتخاب شعاع پوششی دارد.

 

شعاع پوششی:

پس از مشخص شدن ارتفاع ها ، شعاع پوششی مناسب انتخاب میگردد. هرچه ارتفاع بیشتر باشد شعاع پوششی نیز افزایش می یابد.

 

موارد استفاده از صاعقه گیرهای اکتیو یا الکترونیکی:

• بکارگیری در پروزه های مسکونی به ویژه ساختمان هایی که ارتفاع آن ها کمتر از 60 متر می باشد.
• بهره گیری در ساختمان های متفاوت نظیر مجموعه های فرهنگی و آموزشی یا مشابه آن
• استفاده در مجموعه ساختمان های تجاری، اداری، ورزشی و مانند آن
• اجرا در ساختمان­های درمانی و مراقبتی نظیر بیمارستان ها ، درمانگاه ها و …
• نصب صاعقه گیر در کارخانه های مختلف و پالایشگاه ها و نیروگاه ها
• طراحی و اجرای در ساختمان های بلند مرتبه، موزه ها و آثار باستانی، برج ها و دودکش های کارخونه
• بکارگیری در فضاهای باز شامل انبارها و محوطه های تفریحی و رفاهی